ESMO20 - WIDE: wordt whole genome sequencing onderdeel van de kankerdiagnostiek?

25 september 2020

Whole genome sequencing (WGS) - analyse van het hele tumor-DNA in één keer - wordt steeds vaker ingezet in klinische studies om biomarkers op te sporen die de patiënt mogelijk nieuwe behandelopties geven. Maar is het ook haalbaar om de techniek onderdeel te maken van de reguliere ziekenhuisdiagnostiek?

Om dit te onderzoeken startte in september 2019 in het Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam de WIDE-studie. Het bijzondere van WIDE is dat alle artsen in het ziekenhuis worden uitgenodigd om mee te doen, evenals alle patiënten met een uitgezaaide solide tumor, ongeacht hun tumortype. Aan de studie zullen in totaal 1.200 patiënten van het Antoni van Leeuwenhoek meedoen, een aantal dat waarschijnlijk begin december 2020 zal zijn bereikt. “Het gaat heel snel”, zegt patholoog dr. Kim Monkhorst, projectleider en co-PI van de studie in het Antoni van Leeuwenhoek.
WIDE is een samenwerking van het Antoni van Leeuwenhoek, Hartwig Medical Foundation (die de WGS-analyses doet en voor iedere patiënt een rapport maakt) en het UMC Utrecht, en wordt gefinancierd door ZonMw. WIDE staat voor WGS Implementatie in de standaard Diagnostiek voor Elke kankerpatiënt. Het is wereldwijd de eerste keer dat wordt uitgezocht of WGS in de ziekenhuisdiagnostiek kan worden geïmplementeerd.

Meer biomarkers ontdekken dan de usual suspects
Nu er steeds nieuwe medicijnen tegen kanker worden ontwikkeld die gekoppeld zijn aan een genetische biomarker, heeft WGS twee grote voordelen, weet Monkhorst. “Ten eerste hoef je als patholoog je tests niet continu aan te passen aan de nieuwste inzichten. Met een WGS-analyse meet je alles in een keer en ben je altijd up-to-date. En ten tweede is de test tumortype-onafhankelijk. Je komt daardoor met WGS nieuwe biomarkers op het spoor, die je niet zou hebben ontdekt wanneer je gericht zoekt naar de usual suspects voor een specifiek tumortype. Bovendien is het tumortype niet altijd helemaal zeker.”
Tijdens het recente ESMO Virtual Congress presenteerde Monkhorst de interimuitkomsten op basis van de eerste 800 patiënten.

Wat zijn de uitkomsten tot nu toe?

• Voor 71% van de 800 patiënten kon een WGS-rapport worden gemaakt.
• Het rapport is in 10-12 dagen terug bij de behandelend arts. De limiet die de onderzoekers zich hadden gesteld was 12 werkdagen.
• Wat betreft de klinische validiteit: de concordantie tussen de WGS-uitslagen en de uitslagen van routine moleculaire diagnotiek is 96,1%. Het doel was minimaal 95%.
• Van de patiënten voor wie een WGS-rapport kon worden gemaakt heeft 50% door het WGS-rapport extra behandelmogelijkheden gekregen in studies die lopen in Nederland.
• 25% van de uitbehandelde patiënten in de studie is of wordt behandeld op basis van extra gevonden biomarkers. Dit betekent dus: nieuwe kansen voor uitbehandelde patiënten.

De voorlopige conclusie van Monkhorst: "Ja, als deze resultaten voorspellend zijn voor de hele studie, is WGS een aanwinst en kunnen we WGS inderdaad implementeren in de routinediagnostiek in het Antoni van Leeuwenhoek."

In een podcast met prof. dr. ir. Koos van der Hoeven gaat dr. Kim Monkhorst uitgebreid in op de WIDE-studie en de implicaties voor de klinische praktijk.

Bron: Antoni van Leeuwenhoek

Congres Up-to-date vol 5 nummer 3

 

---