In 2015 introduceerde ESMO de Magnitude of Clinical Benefit Scale, een gevalideerde en reproduceerbare schaal die de mate van het klinische voordeel van oncologische middelen in kaart brengt. Tijdens ASCO 2017 presenteerde prof. dr. Liesbeth de Vries, internist-oncoloog bij het UMC Groningen, namens ESMO de implementatie van de schaal.
Met de Magnitude of Clinical Benefit Scale (MCBS) streeft ESMO naar een rationele, gestructureerde en consistente manier om de grootte van het klinisch relevante voordeel van (nieuwe) oncologische middelen te bepalen en te rangschikken. Bovendien ziet ESMO de MCBS als een belangrijk instrument in het publieke debat over de daadwerkelijke impact en kosteneffectiviteit van de oncologische zorg. “De factoren die in 2015 in de eerste versie van de schaal, de ESMO-MCBS 1.0, werden betrokken, waren dan ook niet alleen de prognose, tumorrespons en (langetermijn-)overleving, maar ook de toxiciteit en bijwerkingen en kwaliteit van leven.1 Wegens de grote prijsverschillen binnen Europa werden de kosten van de medicijnen niet meegenomen. Om de MCBS voor toekomstige gebruikers en geïnteresseerden toegankelijk te maken, organiseerde ESMO de afgelopen jaren presentaties, praktische ondersteuning, een website met informatie en zal een online visueel instrument ontwikkeld worden”, aldus Liesbeth de Vries.
ESMO-MCBS 1.1
Omdat de MCBS een dynamisch karakter heeft, is het mogelijk om naar aanleiding van nieuwe gegevens en ontwikkelingen in het veld de schaal aan te passen. ESMO zal dan ook in september 2017 een aangepaste versie, ESMO-MCBS 1.1, publiceren. “Deze versie zal niet alleen gebaseerd zijn op de resultaten van gerandomiseerde studies, maar ook op die van eenarmige studies. Daarnaast zijn in MCBS 1.1 ook zinvolle suggesties verwerkt. Eén van de veranderingen betreft een nieuw formulier voor eenarmige studies bij zeldzame maligniteiten en ziekten waarvoor een high unmet need bestaat. Voor deze studies dient de progressievrije overleving of het algemene tumorresponspercentage de primaire uitkomstmaat te zijn. Het formulier geeft een initiële score tussen 1 en 3 die vervolgens op basis van bijwerkingen, kwaliteit van leven en de eventueel beschikbare resultaten van fase 4-studies wordt aangepast tot een eindscore van 1 tot 4”, vertelt De Vries.
Implementatie
Om een adequaat beeld te krijgen van de implementatie van de MCBS, hield ESMO interviews met gebruikers uit het veld, evalueerde men relevante publicaties en houdt ESMO momenteel een enquête onder haar leden en gebruikers van de website. De Vries: “Deze enquête werd tot nu toe door betrokkenen uit 45 landen wereldwijd ingevuld. Op basis van onze bevindingen identificeerden we zeven domeinen waarin de MCBS was geïmplementeerd. Deze domeinen zijn ESMO zelf, de zorg, onderwijs, academische groepen, de farmaceutische industrie, overheden en beleidsorganisaties, en organisaties die de toepassing van de schaal voor andere doeleinden onderzoeken. Zo incorporeerde ESMO bijvoorbeeld de MCBS-scores van nieuw-geregistreerde middelen in haar richtlijnen en werd van alle oncologische middelen die sinds 2016 door de EMA werden geregistreerd de MCBS-score bepaald en gecommuniceerd met de betrokken leden op de website. Uit deze bepaling bleek dat slechts twee vijfde van de geregistreerde middelen een 4 of 5 scoorde en daarmee voldeed aan de criteria voor middelen die op een klinisch relevante manier de zorg verbeteren. Evaluatie van het gebruik van de MCBS door artsen liet zien dat in ongeveer één derde van de landen de schaal gebruikt werd bij de behandelkeuze en door rond de 16% bij de uitleg over het klinische voordeel van geneesmiddelen aan patiënten. Daarnaast rapporteerden medisch oncologen uit Wenen dat de MCBS zeer gebruiksvriendelijk is en een uitstekend hulpmiddel voor de dagelijkse klinische praktijk.2 Een groot aantal betrokkenen die de enquête invulden, gaf aan dat de MCBS vaak wordt gebruikt voor het trainen van specialisten in opleiding (43%), tijdens journal clubs (33%) en voor het interpreteren van de resultaten van klinische studies (44%).”
Klinisch voordeel
Uit het gebruik van de MCBS door academische groepen bleek onder andere dat veruit de meeste door de FDA geregistreerde middelen een beperkt klinisch voordeel hebben (MCBS-score 1-3).3 Een evaluatie van 277 gerandomiseerde klinische studies waarover tussen 2011 en 2015 gepubliceerd werd, liet zien dat slechts 15% van de gerandomiseerde studies volgens de ESMO-MCBS een betekenisvol klinisch voordeel aantoonde (score A of B in de curatieve setting dan wel 4 of 5 in de niet-curatieve setting). Onderzoekers evalueerden verder de impact van besluitvorming in hun land. Zo was 80% van de nieuw in Israël vergoede middelen in 2015 geassocieerd met een aanzienlijk klinisch voordeel, maar gold dit slechts voor 18% van de middelen vergoed door het Britse Cancer Drugs Fund.4,5 Daarnaast werd er voor 38 middelen die tussen 2000 en 2015 door de FDA geregistreerd werden geen relatie gevonden tussen hun prijs en klinisch voordeel.6
Beleidsinstrument
Volgens De Vries gebruikt de farmaceutische industrie de MCBS voor marketingdoeleinden, maar is er geen bewijs dat de schaal ook voor het ontwerpen van klinische studies wordt gehanteerd. Wel is bekend dat de schaal gedurende advisory board meetings genoemd wordt. Daarnaast gebruiken (internationale) organisaties en nationale overheden de ESMO-MCBS als een beleidsinstrument. De Wereldgezondheidsorganisatie bijvoorbeeld ziet de MCBS als een belangrijk instrument voor de duiding en prioritering van oncologische middelen en overweegt om de methodiek te gebruiken voor de middelen op haar Essential Medicines List. Ten slotte zijn er andere organisaties die onderzoeken of de schaal ook buiten de medische oncologie toegepast kan worden. Zo evalueert de European Hematology Association (EHA) of de ESMO-MCBS ook voor middelen tegen hematologische maligniteiten gebruikt kan worden.
“Uit voorgaande blijkt dat de ESMO-MCBS wereldwijd binnen verschillende domeinen wordt toegepast en dat de schaal als een waardevol instrument wordt gezien om het gebruik en de vergoeding van oncologische middelen te rationaliseren en te focussen op middelen met voldoende klinisch voordeel”, besloot De Vries. De Vries geeft aan dat de ESMO-werkgroep die de MCBS ontwikkelde na de publicatie van de ESMO-MCBS 1.1 allereerst de reacties op die schaal zal evalueren en vervolgens naar verwachting samen met patiënten de onderdelen over toxiciteit zal verfijnen.
Referenties
1. Cherny NI, et al. Ann Oncol 2015;26:1547-73.
2. Kiesewetter B, et al. ESMO Open 2016;1:e000066.
3. Booth CM, et al. Nat Rev Clin Oncol 2017;14:135-6.
4. Hammerman A, et al. Value Health 2015;18:A336.
5. Aggarwal A, et al. Ann Oncol 2017 Apr 27 [Epub ahead of print]
6. Vivot A, et al. Ann Oncol 2017;28:1111-6.
Dr. Robbert van der Voort, medical writer
Oncologie Up-to-date 2017 vol 8 nummer 4
DEEL DIT ARTIKEL:
