Trefzekere zorg voor iedere patiënt met kanker. Dat is de missie van het programma 'Naar regionale oncologienetwerken' van het Citrienfonds. In het kader van dit programma werd de GE Oncologie Netwerkraad Noord-Holland/Flevoland opgericht die recentelijk een regionaal zorgpad voor patiënten met alvleesklierkanker lanceerde. Chirurg prof. dr. Marc Besselink (Amsterdam UMC), MDL-arts dr. Liesbeth Kager (Noordwest Ziekenhuisgroep, locatie Alkmaar) en internist-oncoloog dr. Ankie van der Velden (Tergooi, Hilversum) vertellen over de ins en outs van dit zorgpad. Daarnaast breekt Besselink een lans voor het landelijke Deltaplan Alvleesklierkanker.
Begin 2019 besloot de GE Oncologie Netwerkraad Noord-Holland/Flevoland om, in het kader van het landelijke programma ‘Naar regionale oncologienetwerken’ van het Citrienfonds, voor de regio een transmuraal zorgpad pancreascarcinoom te ontwikkelen. “Het proces werd opgestart en begeleid door drs. Stijn van Roessel, arts-onderzoeker van de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG) en promovendus bij Marc Besselink. Vervolgens hebben de betrokken artsen van de twaalf regionale centra het zorgpad doorontwikkeld. Eind 2019 werd het zorgpad besproken door de initiatiefnemers en afgevaardigden van alle betrokken centra, IKNL en het Citrienfonds. Nadat de laatste plooien waren gladgestreken, werd de huidige versie opgenomen in de speciaal ontwikkelde app ‘Onco NH-FL’. Voornaamste doel van het regionale zorgpad is om de oncologische pancreaszorg in de regio te verbeteren door effectieve samenwerking, uniformiteit en heldere afspraken tussen de centra. Op deze manier krijgen patiënten bij elk centrum gehomogeniseerde, goede zorg”, aldus Liesbeth Kager.
Motto
Motto van het zorgpad is ‘Dichtbij als het kan, verder weg als het moet’. Binnen het zorgpad is er dan ook een duidelijke en patiëntvriendelijke taakverdeling gemaakt tussen de academische en perifere centra. “Zo worden bijvoorbeeld patiënten met een lokaal gevorderd pancreascarcinoom, die in veel gevallen initieel niet voor chirurgie in aanmerking komen, standaard doorverwezen naar een pancreascentrum, omdat een deel na chemotherapie toch geopereerd kan worden. Patiënten met gemetastaseerd pancreascarcinoom kunnen daarentegen ook prima in een perifeer centrum behandeld worden. Verder is bijvoorbeeld ook afgesproken dat patiënten bij de sneldiagnostiekpoli binnen één dag gescand, geconsulteerd en door een multidisciplinair team besproken worden. Hier heeft de patiënt natuurlijk veel baat bij”, zegt Besselink. Kager vult aan: “De lijnen tussen centra onderling zijn vaak ook korter en efficiënter geworden dan voorheen. Verder is mijn ervaring dat de artsen van de perifere centra nog beter op de hoogte worden gehouden van de status van de door hen doorverwezen patiënten. Dat is prettig voor ons en goed voor de patiënt.”
Reeks zorgpaden
Tot op heden zijn de reacties op het nieuwe zorgpad pancreascarcinoom zeer positief. Besselink: “Wat vooral opvalt is dat de bij het zorgpad betrokken partijen zeer professioneel met elkaar omgaan en veel respect hebben voor elkaars meningen en wensen.” Ook Ankie van der Velden, medeauteur van het zorgpad, is zeer positief. “We zijn tot een heel pragmatisch zorgpad gekomen dat mijns inziens zo succesvol en snel tot stand is gekomen doordat alle partijen in hun waarde zijn gelaten. Daarnaast kennen we elkaar nu nog beter, wat de samenwerking ten goede komt. Bovendien kunnen nieuwe ontwikkelingen in de diagnostiek of behandeling van alvleesklierkanker een stuk sneller in het zorgpad verwerkt worden dan bijvoorbeeld in de richtlijn. Voor patiënten is een groot voordeel dat zij sneller dan voorheen behandeld kunnen worden. Vooral bij de chirurgische ingrepen is dit duidelijk zichtbaar.”
Het zorgpad pancreascarcinoom is het eerste uit een reeks regionale zorgpaden voor gastro-enterologische (GE) tumoren. Elk zorgpad behelst niet alleen de medisch inhoudelijke kant van de zorg, maar zeker ook de logistieke kant ervan. Het volgende zorgpad dat ontwikkeld zal worden is dat voor slokdarm- en maagtumoren. Uiteindelijke zullen alle zorgpaden voor GE-tumoren in de regio Noord-Holland/Flevoland beschikbaar worden gesteld in de app ‘Onco NH-FL’. Van der Velden: “Op hun beurt maken de regionale zorgpaden GE-tumoren weer deel uit van het regionale oncologienetwerk, onderdeel van het eerder genoemde programma ‘Naar Regionale Oncologienetwerken’ van het Citrienfonds.”
Deltaplan Alvleesklierkanker
Het Deltaplan Alvleesklierkanker is een landelijk samenwerkingsverband tussen de DPCG, het patiëntenplatform Living With Hope en de Maag Lever Darm Stichting. Besselink: “Daarnaast wordt het Deltaplan (financieel) ondersteund door verschillende partijen, waaronder de Vrienden Loterij en zijn we in gesprek met ‘Support Casper’ van de Stichting Overleven met Alvleesklierkanker. Het betreft een vervolg op het door KWF Kankerbestrijding gefinancierde project PACAP, een landelijk onderzoek naar de behandeling en uitkomst van pancreaskanker.
Het Deltaplan heeft als doel om door fondsenwerving landelijk klinisch onderzoek naar alvleesklierkanker te bevorderen. Hiervoor zal een prospectief cohort worden opgezet waarin patiënten met pancreascarcinomen van verschillende stadia volgens het trials within cohorts (TwiCS)-principe kunnen worden geïncludeerd in verschillende, parallel lopende, gerandomiseerde studies. Van deze patiënten worden vervolgens de gegevens gekoppeld aan de Nederlandse Kankerregistratie en wordt elke drie maanden hun kwaliteit van leven in kaart gebracht. Je kunt het Deltaplan dus zien als de rails waarop verschillende treintjes, de TwiCs gerandomiseerde studies, zullen rijden. Voor deze afzonderlijke studies zullen de onderzoekers externe financiering zoeken, bijvoorbeeld bij KWF Kankerbestrijding.
Met deze opzet hopen we de ontwikkeling van nieuwe behandelingen bij pancreascarcinoom te versnellen. De eerste studie die binnen het Deltaplan gaat lopen is PANCOSAR, een gerandomiseerde studie naar stereotactische bestraling bij patiënten met gelokaliseerd pancreascarcinoom die niet voor chirurgie of chemotherapie in aanmerking komen. Verschillende andere studies worden momenteel opgezet. Een ander onderdeel van het Deltaplan is de Pancreasparel, een landelijke biobank van pancreastumoren.”
Dr. Robbert van der Voort, medical writer
Oncologie Up-to-date 2020 vol 11 nummer 3
DEEL DIT ARTIKEL:
