Op het 22e Nationale Longkanker Symposium werd opnieuw de winnaar bekendgemaakt van het Machiel van der Woudestipendium, een prijs van het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) ter ondersteuning van het onderzoek naar de behandeling van mesothelioom. Arts-onderzoeker drs. Job van Kooten van het Erasmus MC Kanker Instituut te Rotterdam ontving de prijs voor een vooronderzoek naar chirurgie, gecombineerd met adjuvante dendritischeceltherapie voor peritoneaal mesothelioom.
Omdat Job van Kooten in het buitenland was, nam collega-onderzoeker drs. Bob Belderbos de prijs in ontvangst. Hij vertelde dat bij mesothelioom het immuunsysteem relatief weinig effectief is en dat er veelal weinig T-cellen aanwezig zijn in de tumor. Het verhogen van de immuunrespons middels dendritischeceltherapie lijkt daarom een interessante behandelstrategie, waarnaar volop onderzoek wordt gedaan door de afdeling van prof. dr. Joachim Aerts.
Bob Belderbos toonde in de Amsterdamse Koepelkerk dat deze behandeling goede resultaten opleverde in preklinisch onderzoek met muizen en dat de behandeling in een fase 1-studie veilig bleek. “In deze fase 1-studie zagen we ook veelbelovende klinische responsen”, aldus Belderbos. “We voeren momenteel een fase 3-studie uit in het Erasmus MC en het Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam, de DENIM-studie, om de effectiviteit hiervan te bepalen bij patiënten met een pleuraal mesothelioom.” Daarnaast zijn er plannen voor een fase 1-studie bij pleuraal mesothelioom naar de combinatie van dendritischeceltherapie met een pleurectomie met decorticatie, vertelde Belderbos.
In het Erasmus MC wordt de haalbaarheid van dendritischeceltherapie ook onderzocht voor patiënten met peritoneaal mesothelioom. Dr. Eva Madsen startte in 2018 de MESOPEC-studie, waarin dendritischeceltherapie als adjuvante behandeling na cytoreductieve chirurgie met hypertherme intraperitoneale chemotherapie (HIPEC) wordt gegeven.
Omdat peritoneaal mesothelioom zeer zeldzaam is, is het moeilijk om klinisch onderzoek te verrichten. Van Kooten en collega’s willen dan ook terug naar het laboratorium, om meer kennis te vergaren over het effect van chirurgie gecombineerd met dendritischeceltherapie. Eerder onderzoek in het Erasmus MC toonde aan dat de werking van dendritischeceltherapie beter is bij een lage tumorload. Waarschijnlijk wordt het immuunsysteem dan minder onderdrukt dan bij uitgebreide ziekte. Het is echter niet bekend of deze onderdrukking kan worden tegengegaan door de tumor operatief te debulken. De onderzoekers willen dit bestuderen in een proefdiermodel. Door muizen met mesothelioom verschillende combinaties van behandelingen te geven, hopen zij nieuwe inzichten op te doen over de werking van dendritischeceltherapie en het effect van chirurgie.
Belderbos: “We kijken naar de overleving, maar ook naar het effect van de verschillende behandelingen op de immuunrespons.” Bij een positief effect van debulkingchirurgie op de effectiviteit van dendritischeceltherapie, zou dit mogelijk een nieuwe behandeloptie kunnen worden, hopen de onderzoekers.
Drs. Twan van Venrooij, wetenschapsjournalist
Oncologie Up-to-date 2020 vol 11 nummer 2
DEEL DIT ARTIKEL:
