Oncomid: nieuw regionaal samenwerkingsverband voor oncologie

6 februari 2021

De ‘mid’ in Oncomid staat voor midden-Nederland. Zes ziekenhuizen hebben de ambitie om onder deze naam hun al bestaande samenwerking op het gebied van oncologie verder vorm te geven. Ze willen dit nadrukkelijk samen doen met huisartsen en patiënten. In internist-oncoloog prof. dr. ir. Koos van der Hoeven vonden ze de juiste, onafhankelijke voorzitter.

Samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuizen op het gebied van oncologie zijn niet uniek in ons land. “Samenwerken biedt een vruchtbare voedingsbodem om de deelnemende partijen gebruik te laten maken van elkaars kennis, om gericht te innoveren en innovaties ook te implementeren, en om versnelling en verdieping te geven aan onderzoek”, stelt Koos van der Hoeven. “Het is een efficiënte manier om te waarborgen dat de patiënt altijd de optimale oncologische zorg krijgt, ongeacht op welke plaats hij de zorg binnenkomt. Dit is ook het doel dat we met Oncomid nastreven. Wat dit samenwerkingsverband echter bijzonder maakt, is de kennis en expertise die bij elk van de zes participerende ziekenhuizen al voorhanden is op het gebied van de oncologie. Deels in het groot en deels in het klein, maar dat maakt niet uit, want ook in de basiszorg kun je excelleren. Wat ook bijzonder is, is de omvang. De onderlinge afstand tussen de ziekenhuizen - allemaal in de provincie Utrecht of in de directe omgeving daarvan - is klein, maar gezamenlijk bestrijken ze wel een verzorgingsgebied dat twee miljoen mensen omvat.”

Van Uniek naar Oncomid
Die ziekenhuizen werkten al samen op het gebied van oncologie, in een samenwerkingsverband dat de naam Uniek droeg. De keuze om nu verder te gaan onder de nieuwe naam Oncomid onderstreept de ambitie om de zorg, het onderzoek en de innovatie een extra impuls te geven. Er is een dagelijks bestuur, een maandelijkse managementboard actief, om de goede afstemming tussen de deelnemende partijen te borgen, en er is bestuurlijk overleg. “In ziekenhuizen werken zaken het best als professionals en bestuurders optimaal samenwerken”, zegt Van der Hoeven hierover.” En het feit dat ze hierbij hebben gekozen voor een onafhankelijke voorzitter, onderstreept dat alle partijen willen voorkomen dat de grootste participerende partij - in dit geval het UMC Utrecht - de grootste rol speelt in het reilen en zeilen van het samenwerkingsverband.”
Oncomid is dus nadrukkelijk geen academisch feestje, wil Van der Hoeven maar zeggen. “Elk van de zes ziekenhuizen heeft zijn inbreng”, vertelt hij. “Een sprekend voorbeeld is RAKU, het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht. Hierin werken het UMC Utrecht, het St. Antonius Ziekenhuis, het Diakonessenhuis en Meander Medisch Centrum en het Ziekenhuis Rivierenland Tiel als één regionaal team samen om patiënten met zeldzame tumoren in de slokdarm, maag, alvleesklier, galblaas, galwegen en lever de beste behandelmogelijkheden te bieden. Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede - buiten Oncomid om dus - participeert er ook in. In RAKU wordt het beleid voor alle patiënten bepaald in een gezamenlijk multidisciplinair overleg. De zorg wordt deels gecentraliseerd - operaties voor pancreascarcinoom in het St. Antonius, slokdarmcarcinoom in het UMC Utrecht - met gebruikmaking van de kennis en specialisten van alle aangesloten ziekenhuizen. Voor het voor- en natraject kan de patiënt in alle ziekenhuizen terecht.
Over verdere vormen van samenwerking gaan we binnen Oncomid ook afspraken maken. Dit kan dan betrekking hebben op centralisatie van behandelingen als dit voor de kwaliteit meerwaarde heeft of helpt om de efficiency te verhogen en de kosten te verlagen. Maar het kan ook betrekking hebben op het opstellen van gezamenlijke protocollen of het onderling vergelijken van cijfers over de kwaliteit van de geleverde zorg om die kwaliteit overal te verhogen. En het heeft betrekking op het delen van kennis natuurlijk.
UMC Utrecht heeft een belangrijke rol gespeeld - ook internationaal - in de ontwikkeling van de MRI-gestuurde bestraling, MRI-linac. Dit wordt inmiddels toegepast bij de bestraling van prostaatkanker, maar andere indicaties zijn in ontwikkeling en zullen volgen. Oncomid wil daarin een belangrijke rol blijven spelen. Omgekeerd kunnen de andere ziekenhuizen weer veel hebben aan de specifieke kennis die in Meander Medisch Centrum aanwezig is op het gebied van artificial intelligence en het St. Antonius Ziekenhuis, UMCU en het Meander Medisch Centrum werken intensief samen op het gebied van radionucliden. En niet te vergeten de buddy voor borstkankerpatiënten in het St. Antonius Ziekenhuis, een sprekend voorbeeld van patiëntgerichte zorg dat ook voor de andere deelnemende ziekenhuizen interessant is.
Precies wat we willen: goede ideeën bundelen en verder brengen. Daarom staan we ook open voor andere partijen. Het St. Antonius Ziekenhuis is bijvoorbeeld ook onderdeel van Santeon, dat zich sterk richt op value-based healthcare. De expertise daarvan zullen we binnen Oncomid zeker benutten, net zo goed als dat andere oncologische samenwerkingsverbanden omgekeerd weer kunnen leren van ons.”

Rol patiënt en huisarts
Voor Van der Hoeven is het een uitgemaakte zaak dat de patiënt een belangrijke rol moet spelen in Oncomid. “Als je zegt dat de patiënt centraal staat, moet je je beleid toetsen aan wat de patiënt daarvan vindt”, zegt hij. “Je moet inhoud geven aan die stelling en dat betekent dat je de patiënt een rol moet geven. Je kunt de zorg technisch goed op orde hebben, maar het moet ook gedragen worden. Het gaat er niet alleen om goed te behandelen, maar ook de resultaten daarvan voor de lange termijn in kaart te brengen. Daarom spelen patiënten een belangrijke rol in onze overlegstructuren en onderhouden we ook nauw contact met de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties.”
Ook de betrokkenheid van de huisarts bij Oncomid is evident. “De patiënt begint zijn reis bij de huisarts en heeft tijdens en na het behandeltraject ook voortdurend contact met hem. In het maandelijks overleg van de managementboard zijn de huisartsen dan ook altijd vertegenwoordigd. We zijn allemaal onderdeel van de oncologische zorgketen. Alleen op die manier kunnen we komen tot optimale verwijzingen, een efficiënt zorgpad en nazorg die precies aansluit op de behandelfase. We investeren ook in transmurale projecten voor optimale samenwerking. En we onderzoeken of we stappen kunnen zetten in preventie en bevolkingsonderzoek, twee aspecten waarin ook de rol van de huisarts belangrijk is.”

Nieuwsgierig
Blijft over de vraag waarom Van der Hoeven ‘ja’ heeft gezegd op de vraag of hij voorzitter van Oncomid wilde worden. “In mijn carrière heb ik patiëntenzorg steeds gecombineerd met organisatie van zorg en samenwerking”, vertelt hij. “Bovendien heb ik een groot deel van mijn werkzame leven in een klein ziekenhuis gewerkt - in Amstelveen - daarna in een topklinisch ziekenhuis in Alkmaar en vervolgens als afdelingshoofd in het Leids Universitair Medisch Centrum en als laatste in het Radboudumc te Nijmegen. Ik ken dus de verschillende typen ziekenhuizen, net zoals je die ook ziet in Oncomid. De ervaring die ik daarmee heb opgedaan, kan ik heel mooi benutten in dit samenwerkingsverband. Bovendien blijf ik nieuwsgierig naar manieren om de zorg beter te maken voor patiënten.”

Drs. Frank van Wijck, wetenschapsjournalist

Oncologie Up-to-date 2021 vol 12 nummer 1

 

---