Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG) heeft een nieuwe hoofdredacteur: prof. dr Marcel Olde Rikkert, hoogleraar Klinische geriatrie, principal investigator en principal lecturer in het Radboudumc en hoofd van het Alzheimer Centrum van het Radboudumc, Nijmegen. “Het NTvG moet hét onafhankelijke platform zijn voor inhoudelijke discussie over effectieve en gezonde zorg van nu en morgen”, vindt hij.
Marcel Olde Rikkert heeft wat met NTvG: “Al bij mijn promotie, toen ik onderzoek deed naar de geschiedenis van het medisch onderzoek bij ouderen, was het de belangrijkste gegevensbron. Moet je je voorstellen, een blad dat al sinds 1856 bestaat en waar al zoveel goede clinici en onderzoekers aan hebben bijgedragen. Ik ben er ook sinds dat eerste brononderzoek altijd aan verknocht gebleven. Vanuit mijn generalistische inslag vind ik het bovendien een zeer relevante informatiebron voor alle dokters. In de geriatrie heb ik mij er altijd voor ingezet om met mijn generalistische kennis bij te dragen aan betere zorg in de breedte voor het gehele Radboudumc. Met het NTvG kan ik dat met nog meer impact doen, vanuit de gezondverstandanalyse dat we door de demografische ontwikkelingen meer generalisme nodig hebben in de Nederlandse gezondheidszorg.”
Olde Rikkert is ook een tijd gastredacteur geweest voor een serie artikelen over ouderengeneeskunde, en was al benoemd als sectieredacteur op dat terrein. “Maar hoofdredacteur zijn is natuurlijk heel anders”, zegt hij. “Je bent daarin actief en sturend betrokken bij het hele redactionele proces, en ik geef met directeur Lisette Cleyndert leiding aan het bureau in Amsterdam. Daar groei ik nu in en dat lijkt mij in combinatie met de geriatrie een heel mooie dubbelfunctie.”
Streng maar rechtvaardig
“NTvG mag streng zijn in zijn redactieproces”, zegt Olde Rikkert, “zolang aan dat ‘streng’ maar wel ‘doch rechtvaardig’ wordt gekoppeld. En dat kan alleen met wetenschappelijke kennis van zaken en vanuit een positie van onafhankelijkheid. Dat laatste is een cruciale kernwaarde voor het tijdschrift. Zelf voel ik mij niet afhankelijk van wat of wie dan ook, en via mijn overige werk ben ik niet gelieerd aan partijen met belangen die mij remmen om een onafhankelijke mening te geven over de waarde van een aangeboden publicatie. Heeft die potentieel meerwaarde voor de praktijk, dan dragen we met peer review en technische redactie zodanig bij dat het nóg beter aansluit bij de intentie van de auteur. Zo willen we gezaghebbende, relevante en goed leesbare informatie verspreiden onder een breed publiek.”
Olde Rikkert stelt dat een artikel minstens voor twee disciplines van medisch specialisten en liefst ook generalistische professionals interessant moet zijn. “Die moeten het inhoudelijk kunnen plaatsen, onderhoudend en relevant vinden”, stelt hij. “We beoordelen artikelen daarom op de relevantie voor de zorg die de lezer morgen levert. Daarnaast moet het makkelijk leesbaar zijn en gaan we meer op beeld sturen. Dat geldt voor het hele tijdschrift en het digitale platform, niet alleen voor de vakinhoudelijke stukken, maar ook voor de journalistieke bijdragen, visies en columns. Met die laatste twee gaan we ook meer doen. En ik zeg bewust ‘we’, want ik ben een teamspeler. De beste vernieuwingen komen in samenspel tot stand. Daarom stelt de redactie zich ook niet op als leermeester, daarvoor is de zorg te complex. We willen juist een platform zijn om die complexiteit zichtbaar te maken, en de auteurs de ruimte te geven om daarin opties voor betere zorg te beschrijven, zodat de lezer tot zijn eigen oordeel kan komen. Daarbij helpt het NTvG nieuwe kennis te duiden door lezers en andere schrijvers uit te nodigen tot commentaar.”
Connectie met oncologie
Olde Rikkert vindt het belangrijk om in zijn werk gevoed te blijven worden vanuit de praktijk. “Daarom blijf ik ook polikliniek en diensten doen”, zegt hij. “Naast de patiëntenzorg geef ik onderwijs en doe ik onderzoek. Dat laatste richt zich op ouderen met cognitieve stoornissen in ons Alzheimercentrum en op complexe oudere patiënten met multimorbiditeit in het hele Radboudumc. Bij die laatste groep hebben we natuurlijk ook veel te maken met patiënten met kanker, want ouderen vormen de grootste groep die hierdoor wordt getroffen. Als geriaters beoordelen we bijvoorbeeld in de hoofd-halsoncologie mee of een interventie zinvol en haalbaar is, en welke het beste past. Bij andere kwetsbare oudere kankerpatiënten hebben we ook een consulterende rol. Dat speelt bijvoorbeeld bij prehabilitatie voor chirurgie bij colon- of rectumkanker, maar ook bij complexe shared decision making of over de vraag of bij complicaties moet worden gekozen voor voortzetting van de curatieve behandeling of voor een palliatief traject.”
Voor Olde Rikkert onderstreept dit het belang van multidisciplinaire samenwerking. En dit vindt ook zijn weg naar NTvG, stelt hij. “De patiënt heeft alleen winst van het behandeltraject als hij over het gehele traject medisch goed geholpen wordt, inclusief een casemanager. Dit vraagt achter de schermen om actief multidisciplinair overleg. Dat maakt ons werk alleen maar interessanter, maar vraagt ook om samenwerkingscompetenties die niet iedere arts vanzelfsprekend heeft of prioriteit geeft. Hiervoor is dus aandacht en training nodig. En het besef dat je niet altijd de beste moet willen zijn, maar het vooral samen goed moet willen doen.”
Meer digitaal
Als hoofdredacteur is Olde Rikkert de opvolger van prof. dr. Yolanda van der Graaf (emeritus hoogleraar Epidemiologie, UMC Utrecht), die de eerste stappen zette naar NTvG als digitaal platform. Hij zegt: “Dit de komende jaren uitbouwen gaat verder dan voortzetting van het bestaande platform, want daarvoor verandert de zorg én de professional te veel. Het digitale platform zal daarom interactiever worden. Daarbij is cocreatie met de gebruikers cruciaal. Zo willen we kritisch kijken naar de meerwaarde die we de arts bieden en naar hoe we die het beste kunnen laten aansluiten bij het leven en werk van medisch professionals, dat zich steeds meer digitaal afspeelt.”
Bij de discussie over de koers voor de toekomst hoort ook de vraag hoe zoveel mogelijk professionals toegang kunnen krijgen tot de content. “Daarin streven we zeker naar verbreding”, zegt Olde Rikkert. “De journalistieke artikelen zijn nu online al vrij toegankelijk. Voor de wetenschappelijke artikelen houden we nu nog de betaalmuur overeind, om onze onafhankelijkheid te kunnen blijven waarborgen. Liefst zouden we hiervoor ook open toegang willen bieden, maar we hebben wel een beeld- en eindredactie en die moeten betaald worden. Voor mogelijke vernieuwende stappen hierin staan we zeker open. En we zien daar ook de ruimte voor: vorig jaar hadden we ruim zeven miljoen onafhankelijke bezoeken op onze website, wat ons sterkt in de gedachte dat we veel gebruikswaarde vertegenwoordigen. Ik ben ervan overtuigd dat daarin ook de potentie voor een duurzaam NTvG zit.”
Bredere toegankelijkheid
Verpleegkundig specialisten hebben nu al toegang tot de journalistieke artikelen. “In de multidisciplinaire teams spelen zij steeds meer een sleutelrol in de communicatie met de patiënt”, zegt Olde Rikkert, “dus verdienen ze ook dezelfde toegang als andere teamleden. We hebben ook al verpleegkundig specialisten onder onze abonnees.”
En patiënten? “Ons COVID-dossier is open en vrij toegankelijk geschreven”, zegt Olde Rikkert. “Maar dat geldt niet voor de wetenschappelijke artikelen. Je kunt niet verwachten dat de auteurs van deze artikelen zomaar in staat zijn ze te ‘vertalen’ naar een breder publiek. Een gedroomde route is wel dat we populaire samenvattingen gaan bieden, en dat daarin naast tekst ook beeld een grotere rol gaat spelen.”
Drs. Frank van Wijck, wetenschapsjournalist
Oncologie Up-to-date 2020 vol 11 nummer 6
DEEL DIT ARTIKEL:
