Tot april 2022 is prof. dr. Ben Slotman, hoogleraar Radiotherapie aan het Amsterdam UMC, president van de European Society for Radiotherapy and Oncology (ESTRO). Hij wil van de ESTRO een organisatie maken die meer open staat voor haar leden en voor nieuwe ideeën. De commissies en werkgroepen van de ESTRO vergaderen nu veel vaker en korter via videobellen. “Dat is een van de positieve uitvloeisels van de COVID-19-pandemie.”
Ben Slotman werd drie jaar geleden door de leden van de ESTRO verkozen tot president van de organisatie. Zijn tegenkandidaat was een vakgenoot uit Denemarken. “Ook een heel goede kandidaat”, aldus Slotman. Voor hij in april 2020 officieel werd benoemd tot president van de ESTRO, was hij al twee jaar president-elect en na zijn presidentschap zal hij nog twee jaar past-president zijn.
De ESTRO heeft ruim 7.000 leden, waarvan driekwart uit Europa komt. De drie belangrijke thema’s waar ESTRO zich mee bezighoudt zijn onderzoek, bij- en nascholing, en beleid rond radiotherapie. De nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van radiotherapie worden elk jaar gepresenteerd op het ESTRO-congres.
Slotman constateert dat het congreslandschap langzaam verandert. “Vroeger hadden vakgebieden als medische oncologie, chirurgie en radiotherapie vooral eigen congressen. Tegenwoordig worden congressen steeds vaker rondom ziektebeelden georganiseerd, bijvoorbeeld een congres over long- of slokdarmtumoren. Naar zo’n congres komen dan alle specialisten die zich met die ziekte bezighouden. Het gevaar is dat de radiotherapie steeds meer versplinterd raakt over de tumorgroepen. Wij als ESTRO zetten ons in om de vakgenoten te verenigen. We proberen daarom ook altijd de beste abstracts en de beste sprekers te krijgen voor ons radiotherapiecongres.”
Netwerken missen
Vanwege de coronapandemie werd het ESTRO-congres 2020 twee keer uitgesteld. Uiteindelijk vond het in november 2020 geheel digitaal plaats. Het trok ongeveer de helft van het gebruikelijke aantal bezoekers, die 60% van het normale tarief betaalden. Zij zagen zowel voor- als nadelen in een volledig digitaal congres, bleek uit een enquête achteraf. Slotman: “80% van de bezoekers noemde het een voordeel dat ze nu meer sessies konden bijwonen. Aan de andere kant gaf driekwart aan het netwerken te missen. Dat zijn vooral de mensen die al wat langer in het vak zitten. Helemaal digitaal zullen congressen daarom niet worden, maar misschien gaan we ernaartoe dat iedereen eens in de twee of drie jaar een congres live bezoekt en in de andere jaren digitaal deelneemt.”
Het online bezoeken van congressen is voor iedereen nu nog wennen, denkt Slotman. “Ik hoor van mensen dat ze hun agenda niet blokkeren, maar dat is wel aan te raden als je een congres echt wilt volgen. Anders schiet het erbij in.” Er zijn ook mensen die afspreken om gezamenlijk een congres te volgen. “Het kan prettig zijn om de onderwerpen samen te bespreken. We hadden afgelopen jaar voor de congresdeelnemers bij sommige sessies een aparte chatgroep gemaakt waarin de sprekers en de bezoekers laagdrempelig ideeën konden uitwisselen en vragen stellen. Dit was min of meer op initiatief van de sprekers, maar we willen dat dit jaar weer, en nog beter, gaan aanbieden. De online vorm van congressen biedt allerlei nieuwe mogelijkheden.”
Zo’n congres is natuurlijk heel belangrijk voor de inkomsten. Wanneer dat wegvalt, hebben we een financieel probleem”, zegt Slotman. Doordat er vorig jaar minder inkomsten binnenkwamen, heeft de organisatie flink moeten bezuinigen en is de omvang van de staf van het ESTRO-bureau bijna gehalveerd. Dat brengt hem op het tweede aandachtsgebied van de ESTRO: onderwijs. “Met de opbrengsten van het congres financieren we bijvoorbeeld mede de cursussen die we het hele jaar door geven. Er is bijna elke week wel ergens in Europa een cursus van de ESTRO op het gebied van radiotherapie.”
Kwaliteitsverschillen
Het derde aandachtsgebied van de ESTRO is health policy, gezondheidsbeleid. “Er is op het gebied van radiotherapie een groot verschil tussen West- en Oost-Europa. Je kunt stellen dat de kwaliteit en beschikbaarheid van radiotherapie in Nederland, België, Zwitserland en Scandinavië op hoog niveau staat. In Duitsland, Engeland, Frankrijk, Spanje, Italië en Oostenrijk is het niveau redelijk goed. In bijna alle andere landen is de beschikbaarheid van radiotherapie een heel stuk minder dan wat eigenlijk nodig is”, aldus Slotman. Hij denkt dat Nederland tot de beste landen van de wereld behoort op het gebied van radiotherapie. “Dat komt voor een belangrijk deel door de manier waarop wij het hier georganiseerd hebben. We hanteren strikte kwaliteitseisen. In veel andere Europese landen kan iedereen die dat wil de benodigde apparatuur aanschaffen en een radiotherapiecentrum openen. We hebben in Nederland voor elke tumorcategorie een landelijk platform waar over de beste aanpak gesproken wordt. Doordat we veel samenwerken, zijn er ook veel minder kwaliteitsverschillen tussen de verschillende centra.”
Positieve uitvloeisels
De ESTRO is een organisatie waarin artsen de meerderheid vormen, maar ook veel fysici, laboranten en biologen actief zijn. Iedereen moet binnen de organisatie tot zijn recht kunnen komen, vindt Slotman. Een van zijn wensen is dan ook om van de ESTRO een meer open organisatie te maken waar iedereen zich thuis voelt. “Ook mensen die nu nog niet zoveel met de ESTRO doen, willen we meer bij de organisatie betrekken en kansen geven. We moeten voorkomen dat het een gesloten organisatie lijkt.”
Voorheen kwam het voltallige bestuur van de ESTRO ongeveer één keer per twee maanden bij elkaar in het hoofdkantoor in Brussel. “Dat waren bijeenkomsten van een hele dag. Door corona videobellen we nu veel vaker en dat bevalt goed. Je kunt als dagelijks bestuur wekelijks vergaderen en vaker het hele bestuur bij zaken betrekken. De meetings duren korter, maar omdat we elkaar vaker spreken wordt iedereen veel meer betrokken bij het beleid en bij beslissingen. Dat is wat mij betreft een van de positieve uitvloeisels van de COVID-19-pandemie, die ik zeker in stand wil houden. Misschien dat we na de pandemie weer één of twee keer per jaar bij elkaar komen, maar ik zie duidelijke voordelen in vaker en minder lang vergaderen, en dat kan het beste langs digitale weg.”
Kosteneffectiviteit
Slotman heeft goede hoop dat het ESTRO-congres dit jaar wel live door kan gaan. Dat staat gepland van vrijdag 27 augustus tot dinsdag 31 augustus in Madrid, Spanje. “We gaan het congres dit jaar sowieso ook digitaal aanbieden. Het thema is Radiotherapy for all. “Dat past binnen onze visie voor 2030 Radiation oncology, optimal health for all together. Goede toegang tot radiotherapie in heel Europa is ons doel. Dat hopen we voor elkaar te krijgen door onder andere nationale organisaties te steunen, studies te doen en modellen te ontwikkelen die de kosteneffectiviteit van radiotherapie in kaart brengen. Op die manier kunnen we de nationale organisaties tools geven om in hun land aandacht te vragen voor het belang van radiotherapie”, aldus Slotman. “Daarnaast voeren we campagnes richting Europese politici, het Europees Parlement en de Europese Commissie. Uiteindelijk moeten alle mensen in Europa die een behandeling met radiotherapie nodig hebben die ook kunnen krijgen.”
Drs. Raymon Heemskerk, wetenschapsjournalist
Oncologie Up-to-date 2021 vol 12 nummer 3
DEEL DIT ARTIKEL:
