Tijdens het jaarlijkse EAU-congres in Madrid werden twee posters gepresenteerd waarin bekende bijwerkingen van prostaatkankerbehandeling, te weten erectiele disfunctie en urine-incontinentie, werden besproken. Dr. Mikkel Fode (Herlev Hospital, Herlev, Denemarken) stelde dat het terugkrijgen van een normale erectiele functie na radicale prostatectomie zelden voorkomt. Dat de economische last van urine-incontinentie hoog is, liet drs. Maarten de Rooij (Radboudumc, Nijmegen) zien.
De in de literatuur gerapporteerde incidentie van erectiele disfunctie na radicale prostatectomie loopt uiteen van 15 tot 95%. De meest gebruikte vragenlijst voor het meten van erectiele functie is de International Index of Erectile Function (IIEF). Deze vragenlijst is echter niet specifiek gericht op prostaatkankerpatiënten. Fode en collega’s hebben daarom bij 210 patiënten de erectiele functie na radicale prostatectomie gemeten door middel van een vragenlijst die bestond uit de IIEF aangevuld met een subjectieve vraag.1 Deze vraag luidde: Is uw erectiele functie momenteel net zo goed als voor de operatie, ja of nee? Slechts 6,7% van de patiënten beantwoordde deze vraag positief. Volgens de IIEF liet een aanzienlijk hoger percentage (23,3%) van de patiënten geen achteruitgang in erectiele functie zien.
Fode: “Ons onderzoek toont aan dat het terugkrijgen van een erectiele functie op het niveau van voor de operatie, zeldzaam is.” Hij gaf verder aan dat de vragenlijst die gebruikt wordt voor het meten van erectiele functie wellicht de ervaringen van de patiënt niet goed genoeg reflecteert. Over de IIEF zei hij dan ook: “Ik denk dat we de verkeerde vragen stellen aan patiënten. Maar voordat we gebruik gaan maken van een simpele vraag zoals in ons onderzoek, moet dit principe wel verder onderzocht worden.” Hij concludeerde dat patiënten goed voorbereid moeten worden op het feit dat hun erectiele functie achteruit gaat na radicale prostatectomie en dat vervolgens adequate behandelingen voor erectiele disfunctie aangeboden moeten worden.
Urine-incontinentie
Urine-incontinentie komt vaak voor na de behandeling van prostaatkanker. De studie van De Rooij, promovendus en AIOS Radiologie, en collega’s onderzochten hoeveel mannen last hebben van urine-incontinentie en wat de maatschappelijke kosten van deze bijwerking zijn.2 Zij hebben hiervoor gebruik gemaakt van de database van de ziektekostenverzekeraar Achmea. Uit deze database werden mannen geselecteerd die in 2007 een PSA-test hadden ondergaan (n=50.600). In totaal werden uit dit cohort 2.834 mannen geïdentificeerd die behandeld waren voor prostaatkanker.
Tijdens het eerste jaar na de behandeling varieerde het percentage mannen dat last had van urine-incontinentie van 8,8% (bij patiënten die een conservatieve behandeling ondergingen, zoals waakzaam afwachten) tot 80% (bij patiënten die een prostatectomie hadden gehad). In het tweede jaar was nog steeds tot wel 40% van de mannen incontinent. De kosten voor het incontinentiemateriaal (incontinentiepads en luiers) was in het eerste jaar na de behandeling gemiddeld €210 per man. In het tweede jaar was dit gemiddeld €219 per man. De Rooij: “Het kan heel vervelend zijn om na de kankerbehandeling last te hebben van incontinentie. Ons onderzoek laat zien dat het daarnaast ook reële maatschappelijke kosten met zich meebrengt. Deze kosten lopen voor veel mannen door bij wie de incontinentie niet verbetert over de tijd. Geëxtrapoleerd naar heel Nederland hebben we het over €800.000 voor het eerste jaar na de behandeling.”
Referenties
1. Fode M, et al. EAU 2015; abstr 629.
2. De Rooij M, et al. EAU 2015; abstr 630.
Drs. B.D. Hagenaars, medical writer
Oncologie Up-to-date 2015 vol 6 nummer 3
DEEL DIT ARTIKEL:
