Wat te doen bij patiënten met oligometastasen bij maagcarcinoom? Tijdens het European Gastric Cancer Congress betoogde prof. dr. Stefan Mönig (Génève, Zwitserland) dat een geselecteerde groep patiënten baat heeft bij resectie van de metastasen in combinatie met chemotherapie.
Al in 2002 toonde de Dutch Gastric Cancer Trial aan dat een deel van de patiënten met maagcarcinoom stadium IV voordeel heeft van palliatieve resectie van de metastasen.1 De vraag is nu (nog steeds) welke patiënten precies baat hebben bij palliatieve resectie. In de Nederlandse studie kwamen een leeftijd onder de 70 jaar en slechts één metastase naar voren als predictieve kenmerken voor een voordeel bij palliatieve chirurgie.
Literatuur
Een overzicht van de beschikbare literatuur laat zien dat opereren bij maagcarcinoompatiënten met oligometastasen gemiddeld leidt tot een betere overleving, aldus Stefan Mönig. Al deze studies zijn echter gebaseerd op retrospectieve gegevens. Er is slechts één prospectieve, gerandomiseerde studie ten aanzien van de vraag wel of niet opereren in geval van oligometastasen.2 Deze studie, de in Japan en Zuid-Korea uitgevoerde REGATTA-trial (n=175), vond geen voordeel van opereren plus chemotherapie ten opzichte van chemotherapie alleen. De studie kent echter twee zwakke punten, stelt Mönig. Bij het overgrote deel van de patiënten was er sprake van één peritoneale metastase en bovendien vond wel een palliatieve resectie plaats van de maag, maar niet van de metastase.
De recente, Duitse AOI-FLOT3 fase 2-studie toonde wel prospectief en gerandomiseerd aan dat patiënten met een beperkt aantal metastasen voordeel hadden van chirurgie (in combinatie met neoadjuvante FLOT-chemotherapie) ten opzichte van patiënten die geen chirurgie ondergingen (mediane algehele overleving 31,3 versus 15,9 maanden).3 Ook een meta-analyse bij patiënten met levermetastasen wegens maagcarcinoom laat zien dat resectie van de metastasen de algehele overleving verbetert (ten opzichte van geen resectie; HR 0,50; p<0,001).4 Daarbij maakte het niet uit of er sprake was van metachrone of synchrone levermetastasen.
Momenteel vinden er twee prospectieve fase 3-studies plaats naar het effect van perioperatieve chemotherapie versus chemotherapie alleen bij patiënten met oligometastasen: de Duitse RENAISSANCE (AIO-FLOT5)- en de Franse SURIGAST-trial.5
Robotgeassisteerde chirurgie
Een extra argument om bij patiënten met oligometastasen een resectie van de metastasen uit te voeren is volgens Mönig, ten slotte, de komst van de robotgeassisteerde chirurgie naast de effectieve chemotherapiecocktails als FLOT. Randvoorwaarden hierbij zijn het aanpassen van de richtlijnen (die nu nog chirurgie afraden bij deze patiënten) en een nauwe samenwerking tussen chirurgen en internist-oncologen.
Referenties
1. Hartgrink HH, et al. Br J Surg 2002;89:1438-43.
2. Fujitani K, et al. Lancet Oncol 2016;17:309-18.
3. Al-Batran SE, et al. JAMA Oncol 2017;3:1237-44.
4. Markar SR, et al. Ann Surg 2016;263:1092-101.
5. Al-Batran SE, et al. BMC Cancer 2017;17:893.
Dr. Marten Dooper, wetenschapsjournalist
Oncologie Up-to-date 2018 vol 9 nummer 4
DEEL DIT ARTIKEL:
