Lokale behandeling van de prostaat met radiotherapie geeft een betere algehele overleving (OS) bij mannen met nieuw-gediagnosticeerde, gemetastaseerde prostaatkanker met een lage metastastic burden.Deze bevinding van de STAMPEDE-studie, die tijdens het ESMO 2018 congres in München, Duitsland, gepresenteerd werd door dr. Chris Parker (The Royal Marsden NSH Foundation Trust, Verenigd Koninkrijk), zou ook van toepassing kunnen zijn op andere maligniteiten.
“Tot voor kort werd er bij de behandeling van gemetastaseerde prostaatkanker altijd van uitgegaan dat als de tumor uitgezaaid was, er geen reden was om de prostaat zelf nog te behandelen”, zei Parker in het begin van zijn presentatie. “De gedachte was dat het te laat was om nog chirurgie of radiotherapie toe te passen.” Diermodellen van gemetastaseerde tumoren hebben echter laten zien dat behandeling van de primaire tumor ook een effect kan hebben op de metastasen. Parker: “Wij wilden onderzoeken of dat ook gold voor mannen met gemetastaseerde prostaatkanker.” De STAMPEDE-studie bevatte een gerandomiseerde fase 3-vergelijking om deze hypothese te testen.1 Daarin werd de prostaat van mannen met gemetastaseerde prostaatkanker lokaal behandeld met radiotherapie. Een van de hypothesen van deze studie was dat vooral mannen bij wie de tumor uitgezaaid was naar lymfeklieren of botten in de buurt van de primaire tumor (zogenoemde lage metastatic burden) voordeel zouden hebben van deze behandeling.
In totaal werden 2.061 mannen geïncludeerd. Zij werden gerandomiseerd naar standaardbehandeling of standaardbehandeling plus bestraling van de prostaat. Uit de resultaten kwam naar voren dat mannen met uitzaaiingen naar botten verder van de primaire tumor of naar andere organen zoals de lever (hoge metastatic burden) geen OS-voordeel hadden van bestraling van de prostaat. “Aan de andere kant”, vertelde Parker, “bleek dat mannen met een lage metastatic burdeneen significant voordeel hadden van bestraling van de prostaat.” Zij lieten een verbetering in OS zien van 32% (HR 0,68; 95% BI 0,52-0,90; p=0,007). De absolute verbetering in OS na drie jaar was 8%, van 73% voor de mannen die alleen de standaardbehandeling kregen naar 81% voor de mannen die tevens lokaal bestraald werden. De behandeling werd goed verdragen.
Parker concludeerde dat het bestralen van de prostaat een standaardbehandeloptie zou moeten zijn voor mannen met nieuw-gediagnosticeerde, gemetastaseerde prostaatkanker met een lage metastatic burden. Volgens Parker heeft deze studie verschillende implicaties. “Mannen met regionale nodale ziekte waren niet in deze studie geïncludeerd, maar zouden zeker ook baat kunnen hebben bij lokale bestraling van de tumor”, zei Parker. “We hebben met deze studie laten zien dat lokale behandeling van de primaire tumor de OS van mannen met gemetastaseerde ziekte kan beïnvloeden. We zouden dit principe ook moeten onderzoeken bij patiënten met andere maligniteiten.”
Referentie
1. Parker CC, et al. ESMO 2018; abstr LBA5_PR.
Drs. Bianca Hagenaars, wetenschapsjournalist
Commentaar prof. dr. Ronald de Wit, internist-oncoloog, Erasmus MC Kanker Instituut, Rotterdam
Deze ESMO werden twee interessante onderzoeken gepresenteerd met uitkomsten van de STAMPEDE-studie.
De eerste studie betrof een analyse van de overlevingswinst die behaald wordt met het vroeg toedienen van abirateron plus prednison, waarbij een onderscheid is gemaakt tussen patiënten met een hoog en laag risico. Daarbij bleek dat patiënten met een laag risico ook voordeel hebben van een behandeling van abirateron plus prednison. De hazard ratiovoor beide groepen was ongeveer gelijk. Mogelijk dat we op basis van deze resultaten patiënten toch eerder moeten behandelen met abirateron plus prednison. Hierbij is het wel belangrijk de behandeling te individualiseren, omdat patiënten rekening moeten houden met ongeveer twee tot drie jaar aan bijkomende bijwerkingen en controles.
De tweede studie heeft gekeken naar patiënten met uitgezaaide ziekte en het effect van het toevoegen van radiotherapie aan de hormoonbehandeling. Ook hier werden patiënten onderverdeeld naar een hoog- en laagrisicogroep. Zij werden behandeld met androgeendeprivatietherapie en daarnaast werd de primaire tumor bestraald, ondanks de uitgezaaide ziekte. Bij patiënten in de hoog-risicogroep werd weinig voordeel gevonden van lokale bestraling van de primaire tumor, maar bij patiënten in de laag-risicogroep werd een significante overlevingswinst gerapporteerd. Dit voegt dus echt wat toe aan het behandelarsenaal en ik denk dat we in Nederland heel snel met de radiotherapeuten moeten gaan bespreken hoe we dit op gaan pakken.
Oncologie Up-to-date 2018 vol 9 nummer 6
DEEL DIT ARTIKEL:
